اطلاعات زعفرانی
2018-06-13 06:02:16.399 +0000 UTCبرداشت زعفران در شهرستان تربت حیدریه،خراسان رضوی
محتویات [نهفتن]
- ۱مشخصات
- ۲محل کاشت
- ۲.۱تاریخچه کاشت زعفران در ایران
- ۲.۲رقبای جدید ایران
- ۳ارزش غذایی
- ۴خواص دارویی
- ۵ریشه نام
- ۶صفات ریخت‌شناسی
- ۷مصارف غذایی و صنعتی زعفران
- ۸ترکیبات شیمیایی زعفران
- ۹نگهداری زعفران
- ۱۰تقلب در فروش زعفران
- ۱۱زعفران در اشعار فارسی
- ۱۲جستارهای وابسته
- ۱۳یادداشت
- ۱۴منابع
- ۱۵پیوند به بیرون
مشخصات[ویرایش]
زعفران گیاهی کوچک و چند ساله به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است. از وسط پیاز یا قاعده ساقه، تعدادی برگ باریک و دراز خارج می‌شوند. از وسط برگ‌ها، ساقه گلدار خارج شده که به یک تا سه گل منتهی می‌شود. گل‌ها دارای ۶ گلبرگ بنفش رنگ هستند که ممکن است در بعضی واریته‌ها به رنگ گلی یا ارغوانی باشند. گل‌ها دارای ۳ پرچم و یک مادگی منتهی به کلالهٔ سه شاخه به رنگ قرمز متمایل به نارنجی است. قسمت مورد استفاده این گیاه، انتهای خامه و کلاله سه شاخه است که به نام زعفران مشهور است و دارای بوی معطر با طعم کمی تلخ می‌باشد.
محل کاشت[ویرایش]
الگوهای کشت زعفران در جهان
نقشه کشورهای اولیه تولیدکننده زعفران.
— مناطق عمده.— مناطق کوچک رو به رشد.— مناطق دارای تولید اندک.— مراکز تجاری عمده (فعلی).— مراکز تجاری عمده (در گذشته).
کشت زعفران در ایران به ویژه در شهرستان‌های شهرستان زاوه، تربت حیدریه، تربت جام، تایباد، باخرز، گناباد، نیشابور و بجستان در استان خراسان رضوی و شهرستان‌های قائنات، فردوس،بشرویه ،سرایان و بیرجند در استان خراسان جنوبی و به تازگی در استان‌های فارس و کرمان و لرستان وقزوین و استان اردبیل (الموت) همچنین در شهرکلور مرکز بخش شاهرود[۳]کلور دارد.[۲]
تاریخچه کاشت زعفران در ایران[ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخچه زعفران
ایرانیان ضمن صدور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانی‌ها، رومی‌ها، چینیها و اقوام سامی از جمله عرب‌ها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سده‌های اول تا چهارم هجری به امت‌های اسلامی اطراف مدیترانه آموختند. به این ترتیب که نخستین زعفران کاری به وسیله ایرانیان تبعید شده توسط معاویه در نواحی شام دایر شد، سپس کاشت زعفران در شمال آفریقا و اندلس (اسپانیای اسلامی) و صقلیه (سیسیل) رواج یافت و اقوام ایرانی همچون رستمیان و بنوطبری در انتقال فرهنگ زعفران کاری مؤثر بودند. مستندات تاریخی تاریخچه زعفران بیانگر این واقعیت است که ایرانیان از روزگاران کهن به زر و زعفران علاقه و توجهی زیاد داشته‌اند، به‌طوری‌که در جشن‌ها و سرورها و مجالس بزم و نشاط مانند عروسی‌ها و اعیاد، یا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدم‌ها می‌کردند. در برپایی با شکوه‌تر این‌گونه آئین‌ها، ضمن آذین‌بندی و آینه‌بندان، سکه‌های زرین و سیمین را به همراه زعفران و گل و نقل بر سر عروس و داماد یا شخصیت‌های مورد نظر و گاهی همه حاضران در این‌گونه مراسم می‌ریختند. در برخی از مراسم زعفران را به تنهایی یا همراه با مشک و عنبر و عود دود می‌کردند و گلاب می‌پاشیدند.[۴] در عصر هخامنشیان نیز زعفران برای تزئین گرده‌های نان و معطر کردن خوراک‌ها به کار می‌رفته‌است. در دوره پارت‌ها زعفران ایران به یونان و روم فرستاده می‌شد، بعداً چین هم از مشتریان زعفران ایران شد. در عصر ساسانیان کاشت زعفران در قم نیز رایج شد و مرغوبیت محصول آن‌ها شهرت یافت. در همان روزگار زعفران در پرداخت کاغذهای گران‌قیمت کاربرد پیدا کرد، اما پیشتر از آن محلول زعفران به عنوان مرکب تحریراستفاده می‌شد و تا قرن‌ها بعد در ترکیب مرکب‌های تحریر مرغوب به کار می‌رفته‌است.